پمپ دیافراگمی
پمپ‌های دیافراگمی یا دیافراگم پمپ، پمپ‌هایی از خانواده جابه‌جایی مثبت هستند که به دلیل مزایای زیاد، متنوع بودن کاربرد، کاربری آسان و قیمت مناسب جزو پراستفاده‌ترین پمپ‌های صنعتی به شمار می‌آیند.در این مقاله ما به توضیح کامل انواع پمپ‌های دیافراگمی، کاربردها، مزایا و … خواهیم پرداخت.
پمپ دیافراگمی چیست؟
در پمپ‌های دیافراگمی همان‌طور که از نامش پیداست حرکت رفت و برگشتی دیافراگم باعث ایجاد فشار لازم برای انتقال سیال است. این دیافراگم با توجه به نوع کاربرد آن ممکن است از متریال لاستیک، ترموپلاستیک و یا تفلون ساخته شده باشد. در این نوع پمپ مکانیکال سیل حذف شده است. شیرهای در هر طرف دیافراگم تعبیه شده‌اند که در عمل پمپاژ به دیافراگم کمک می‌کنند. این شیرها نیز با توجه به کاربری ممکن است شیرهای یک طرفه، پروانه‌ای، تخلیه یا شیر توپی نام‌گذاری شوند.
از مهم‌ترین ویژگی پمپ‌های دیافراگمی توانایی خودمکش بودن آن‌هاست. همچنین این نوع پمپ‌ها توانایی پمپاژ انواع سیالات با هرنوع ویژگی و درجات مختلفی از ویسکوزیته را دارد از جمله: روغن‌ها، اسیدها، بازها، گاز مایع و …
انواع پمپ دیافراگمی
در صنعت پمپ‌های دیافراگمی از جهات مختلفی دسته بندی می‌شوند.
از لحاظ تعداد دیافراگم
پمپ تک دیافراگمی
پمپ‌های تک دیافراگمی نسبت به پمپ‌ها با دو دیافراگم بسیار کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع پمپ‌ها برای انتقال مواد با ویسکوزیته بالا و چسبندگی زیاد مناسب تر هستند.
پمپ دبل یا دوبل دیافراگمی
استفاده از پمپ‌های دوبل دیافراگمی به دلیل روان بودن، کارکرد آسان و همچنین توانایی پمپاژ انواع گسترده‌ای از سیالات بسیار متداول و رایج است. پمپ‌های دوبل حتی در پمپاژ سیالاتی که ناخالصی دارند، نیز موفق عمل می‌کنند.
از لحاظ انرژی راه اندازی
پمپ‌های دیافراگمی الکتریکی یا برقی
در این نوع پمپ‌ها به جای استفاده از نیروی هوای فشرده، از موتور برقی استفاده می‌شود. متأسفانه دیافراگم پمپ‌های الکتریکی راندمان پایین‌تری نسبت به دیگر انواع دارند.
پمپ‌های دیافراگمی دستی
پمپ‌های دستی که در ابعاد بسیار کوچکی وجود دارند برای استفاده در آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های کوچک مناسب هستند. سبک و قابل حمل بودن از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع پمپ است.
پمپ‌های دیافراگمی بادی
اصلی‌ترین و مهم‌ترین نوع پمپ دیافراگمی، پمپ دیافراگمی بادی است. پمپ دیافراگمی بادی که به آن پنوماتیک نیز گویند بسیار در صنعت پرکاربرد و رایج است. در پمپ‌های بادی نیروی هوای فشرده باعث حرکت دیافراگم و پمپاژ سیال می‌شود و از آنجایی که در آن مکانیکال سیل حذف شده است، امنیت بالایی در انتقال مواد سمی و اسیدی و همچنین استفاده در مکان‌های اشتعال‌زا دارد.
از انواع دیگر پمپ‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
دوزینگ پمپ دیافراگمی
این نوع پمپ مناسب برای انتقال و جابه‌جایی مقدار مشخصی از سیال است. یا برای تزریق یک سیال به داخل یک سیال مادر کاربرد دارد. برای مثال افزودن مواد مجاز، اسانس‌ها و … به خوراکی‌ها که نباید مقدار آن از حد مشخصی تجاوز کند. یا افزودن اسیدها در مقادیر دقیق به انواع مواد.
پمپ‌های دیافراگمی ۱۲ ولتی
این نوع پمپ‌ها که در گذشته و در حمل و نقل بسیار مورداستفاده بوده‌اند، نیروی محرک مورد نیاز خود را توسط یک باطری تأمین می‌کردند. با تولید پمپ دیافراگمی الکتریکی این نوع پمپ‌ها از رونق افتاده و از رده خارج شدند.
اجزا و قطعات استفاده در پمپ دیافراگمی بادی
- شیرهای توپی یا گلوله ها
- محفظه تراکم سیال
- دیافراگم اولیه (قسمت در تماس با سیال)
- دیافراگم ثانویه (قسمت در تماس با هوا)
- ورودی پمپ دیافراگمی
- خروجی پمپ دیافراگمی
- مبدل هوای فشرده
کاربردهای پمپ دیافراگمی
پمپ دیافراگمی به دلیل قابلیت پمپاژ طیف وسیعی از سیالات با درجات مختلفی از ویسکوزیته، امنیت بالا، عدم نشتی و … کاربردهای گسترده‌ای در انواع صنایع داراست.
صنایع غذایی: پمپاژ انواع روغن‌های خوراکی، شربت‌ها، شکلات‌های مایع
صنایع دارویی: پمپاژ انواع اسیدها، بازها، حلال‌ها
صنایع آرایشی، بهداشتی: پمپاژ انواع کرم‌ها، شوینده‌ها، الکل‌ها
صنایع نفت و گاز: پمپاژ انواع روغن‌های صنعتی، سیالات قابل اشتعال، گازها، سیالات شیمیایی و نفتی، تخلیه مخازن و بشکه‌ها، اسیدها
صنایع آب و فاضلاب: پمپاژ سیالات دارای آلودگی، لجن‌ها، تصفیه آب
صنایع شیمیایی: قابل استفاده در صنایع رنگ سازی، چسب سازی، سرامیک، سیمان و …
مزایای استفاده از پمپ‌های دیافراگمی
- امنیت بالا
- کاربری آسان
- قیمت مناسب
- نصب و تعمیر آسان
- عدم نشتی
- قابلیت خود مکشی
- عدم نیاز به مکانیکال سیل
- توان کارکردن به صورت خشک
- توانایی پمپاژ طیف وسیعی از سیالات
- مقاوم در برابر اسیدها وبازها
- ایمن برای کار در محیط‌های اشتعال‌زا به دلیل خاصیت ضدانفجاری
- قابل تنظیم بودن دبی با تنظیم فشار هوای ورودی
- تحمل فشار تخلیه تا ۱۲۰۰ بار
- راندمان بسیار بالا
- امکان استفاده از پمپ بادی به صورت بیرون و یا داخل سیال
انواع نصب دیافراگم پمپ بادی
پمپ‌های دیافراگمی را می‌توان به روش‌های متفاوت با توجه به شرایط محیط کاری و نیز شرایط سیال به راحتی نصب و استفاده کرد:
قابلیت نصب پایین‌تر از سطح سیال:
می‌توان این نوع پمپ را برای ایجاد مکش مثبت پایین‌تر از سطح سیال نصب کرد. در این حالت اختلاف ارتفاع باعث ورود سیال به داخل پمپ می‌شود.
قابلیت نصب بالاتر از سطح سیال:
از بزرگترین مزیت‌های پمپ دیافراگمی خودمکش بودن آن است. به این صورت که حتی اگر آن را در محلی بالاتر از سطح سیال نیز قرار دهید، باز هم قادر به پمپاژ و انتقال سیال خواهد بود. قدرت مکش این نوع پمپ‌ها بسیار زیاد است و نیازی به استفاده از تجهیزات جانبی ندارد.
قابلیت نصب به صورت مستغرق:
در نوع پمپ دیافراگمی بادی به دلیل عدم استفاده از نیروی برق می‌توان از آن به صورت غرق آبی و شناور در سیال استفاده کرد. این ویژگی نیز در صنایع زیادی به عنوان یک امتیاز بزرگ برای این نوع پمپ محسوب می شود. همچنین می‌توان از این نوع پمپ‌ها در سایز کوچک به صورت قابل حمل و سیار و بدون نیاز به نصب استفاده کرد و برای راه‌اندازی پمپ کافی‌ست خروجی هوا را به ورودی برای ایجاد مکش متصل کرد.
برند های پمپ دیافراگمی
