فیلتر ممبران MBR
فیلتر ممبران MBR یا بیوراکتور غشایی نوعی سیستم مورد استفاده در تصفیه و پاکسازی فاضلابها است که از روشهای چون میکروفیلتراسیون یا فوق تصفیه و یا ترکیبی از این دو روش درکنار فرایندی بیولوژیکی بهره میبرد. این میکروفیلتر توانایی آن را دارد که جامدات و ذرات معلق را در۰.۱ تا ۰.۴ میکرومتر حذف کرده و از بین ببرد.
در این مقاله به صورت تخصصی به بررسی فیلتر ممبران MBR مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت.
فیلتر ممبران MBR چیست؟
فیلتر ممبران MBR نوعی بیوراکتور غشایی است که از آن برای فیلترسازی فاضلاب و آب استفاده میشود. در این فرایند برخلاف دیگر سیستمهای رایج تصفیه فاضلاب مخزن ته نشینی ثانویه و صافیهای نهایی برداشته شده اند. در واقع در دیگر سیستمها مخزنهای هوادهی، ته نشینی ثانویه و فیلترهای ثانویه وجود دارد که در سیستم MBR بخشی از این تجهیزات حذف شدهاند و این امر موجب شده است که فیلتر ممبران MBR فضای بسیار کمتری را اشغال نماید. به طور کلی غشاها در فرایندهای بیولوژیکی همانند یک صافی و یا فیلتر عمل کرده و کلیه آلودگیهای و ناخالصیها را آب جدا میکند. MBR ها از سه پیکربندی ممبران جداگانه تشکیل میشوند که عبارتند از: ۱- ورق تخت یا (FS) 2- فیبر توخالی یا (HF) 3- چند لولهی یا (MT) در سیستمهای MBR، غشا به صورت کامل در فاضلاب و مایع قرار میگیرد و به اصطلاح باید در مایع غوطه ور باشد. سیستم در فاضلاب یک خلایی به وجود میآورد این خلا باعث میشود که آب توسط پمپ مکش پمپاژ شده و از دل غشا به بالا منتقل شود. بدین ترتیب لجنهای معلق در مخزن هوادهی باقی میمانند.
MBR چه کاربردهایی دارد؟
از سیستمهای فیلتر ممبران MBR در موارد زیر می توان بهره برد:
- به منظور تصفیه فاضلابهایی آغشته به مواد کربنی آلی تجزیه پذیر استفاده می شود.
- به منظور کاهش مواد ارگانیک در صنایع تولید مواد غذایی و نوشیدنی کاربرد دارد.
- استفاده به منظور کاهش آلودگیهای محیط زیستی توسط صنایع که پسماندهای آسیب رسان به طبیعت و محیط زیست تولید میکنند.
- به منظور استفاده در مکانها و موقعیتهای که فضای لازم برای به کارگیری دیگر سیستمهای قوی تصفیه وجود نداشته باشد.
- به منظور استفاده در مواقعی که نیاز است آب خروجی و تصفیه شده از کیفیت بسیار بالایی برخوردار باشد.
- در صنعت نفت و طی مراحل کشف سازی، پالایشی و پتروشیمی میتوان از این سیستم بهره برد.
- به منظور تصفیه فاضلابهای بسیار آلوده در صنعت دارویی و حذف مواد فعال دارویی استفاده دارد.
- در صنعت کاغذ سازی به منظور پاکسازی ذرات جامد، COD و BOD از آن استفاده میشود.
- تصفیه فاضلابهای رنگی و سمی کارخانجات نساجی با این سیستم امکان پذیر است.
- تصفیه فاضلابهای ناشی از دفن زباله را میتوان با این سیستم انجام داد.
- در کشتی ها به منظور پاکسازی فاضلاب از سیستم MBR استفاده میشود.
مزایای MBR
استفاده از فیلتر ممبران MBR به منظور تصفیه و پاکسازی فاضلابها مزایای بسیار مهم و متعددی به همراه دارد. این فناوری با ابعاد بسیار کوچک و ظریف فیلتر خود در تصفیه و حذف ناخالصیها، جامدات معلق و آلودگیهای آب بسیار قوی عمل کرده و آب خروجی از این سیستم کیفیت بالایی خواهد داشت. در واقع این فیلتر غلظت پاتوژنهای موجود را به صورت چشمگیری کاهش خواهد داد.تا جایی که از آب خروجی از این سیستم را میتوان به منظور استفاده در آبیاری فضاهای سبز، تأمین آب مصرفی و یا مورد نیاز برای شستشوی دستشوییهای عمومی و… استفاده کرد. هم چنین این سیستم باعث ارتقا درمان زیستی خواهد شد و برای جلوگیری از آلودگیهای محیط زیستی بسیار عملکرد موثری دارد.
MBR به دلیل حذف قسمت ته نشینی و کاهش اندازه مخزن هوادهی فضای بسیاری کمی برای نصب و راه اندازی نیاز دارد و از آن میتوان برای تصفیه فاضلابهای مختلفی استفاده کرد. با استفاده از MBR میتوان به آسانی فرآیند لجن فعال متعارف را تغییر کاربری و به لجن فعال ممبرانی تغییر وضعیت داد. اما این سیستم و فرایند نیز در کنار تمام مزایایی که دارد، مشکلات و معایبی نیز به همراه خواهد داشت.
معایب MBR
بزرگترین خردهی که میتوان به سیستمهای MBR گرفت، قیمت گزاف و بالای آن است. سیستم ممبران MBR علاوه بر قیمت اولیه بالا، میزان انرژی بیشتری نیز نسبت به سایر روشهای تصفیه برای کار نیاز دارد و از این بابت نیز هزینههای زیادی میتراشد. به علاوه غشایی ممبران بعد از مدتی کارایی خود را از دست داده و نیاز به تعویض پیدا میکند، هر بار تعویض این غشا مستلزم صرف هزینههای بالا خواهد بود. از دیگر مواردی که می توان به عنوان معایب MBR از آن یاد کرد عمر غشا است که اطلاعات مشخصی از آن در دست نیست. از طرفی غشا فیلتراسیونMBR در حین انجام عمل تصفیه مرتب دچار گرفتگی خواهد شد و از این رو در حین انجام عملیات تصفیه مشکلاتی به همراه میآورد. برای جلوگیری از وقوع چنین مشکلاتی باید به طور مرتب میزان گرفتگی MBR بررسی و کنترل شود. این حساسیتهای بالایی سیستم MBR و نیز هزینههای زیاد تعمیر و نگهداری آن نیاز به یک فرد ماهر و متخصص برای کنترل و مدیریت آن را الزامی میکند که این خود افزایش هزینهها را به همراه دارد.
سخن آخر
فیلتر ممبران MBR سیستمی بسیار مدرن و با عملکرد بالا است که قادر به تصفیه فاضلابهای متنوع و با درجات مختلفی از آلودگی است. فرایند MBR به عنوان یک روش زیستی عمل کرده و باکتریها، آلودگیها و میکروارگانیسمهای موجود در فاضلاب را میتوان گفت تا حد صفر کاهش میدهد.
این سیستم عمل تصفیه را به حدی کامل و با کارایی بالا به انجام میرساند که آب خروجی از آن را میتوان مجددا مورد استفاده قرار داد.
اما به طور کلی هزینههای تأمین، راهاندازی، تعمیر و نگهداری این سیستم بسیار بالا و گزاف است و همین امر موجب شده است که مزیتهای آن به چشم نیامد و استفاده از آن بسیار محدود باشد.
مشخصات فنی فیلتر ممبران MBR
- مجهز به دو عدد بلوئر به منظور هوادهی
- دارای پمپ بازگشت لجن
- مجهز به تابلوی برق به منظور کنترل میزان جریان ورودی به سیستم
- دارای یک صافی میلهی ضد زنگ و مقاوم
- دارای شاسیها ضد زنگ و مقاوم شده با لایه اپوکسی
- دارای ظرفیت بالا تا ۲۰۰ متر مکعب در ۲۴ ساعت
- مجهز به پکیج پلی اتیلنی تزریق کلر
- امکان هوادهی در عمق با استفاده از دیفیوزرهای حباب ریز